Schizofrenie en psychose

Is uw kind, broer of zus erg veranderd de laatste tijd? Is hij bijvoorbeeld angstig of erg in de war? Misschien gestopt met werk of studie? Praat hij op een vreemde manier? Hoort hij stemmen die u niet kan horen? Wordt hij onverwachts kwaad of zelfs agressief?

Het kan zijn dat uw familielid een psychose heeft. Een moeilijke ziekte voor de persoon die het heeft, maar ook moeilijk voor zijn familieleden. Een psychose kan één keer voorkomen, maar ook vaker. Als de psychoses regelmatig terugkeren, dan kan er sprake zijn van de ziekte schizofrenie.

Behandelen is belangrijk

Als u vermoedt dat uw familielid lijdt aan schizofrenie of een psychose, dan is het belangrijk dat u met hem naar de huisarts gaat. De huisarts verwijst dan naar een psychiater. Die kan uw familielid helpen met medicijnen en gesprekken. Misschien wil uw familielid niet naar de huisarts. Ga er dan zelf over praten met de huisarts of bel de Mikado Helpdesk. Misschien kunnen we samen een oplossing vinden. Hoe langer iemand wacht met behandeling door een psychiater, hoe erger de ziekte kan worden. Lees meer over de behandeling.

Wat is schizofrenie?

Iemand met schizofrenie heeft regelmatig last van psychoses. In de perioden tussen de psychoses gedraagt hij zich ook anders. Hij spreekt bijvoorbeeld weinig, heeft nergens zin in, ligt veel in bed, kan zich moeilijk concentreren, is in de war, zorgt slecht voor zichzelf of wil weinig contact.
Wat kunt u doen om uw familielid te helpen? Lees meer over familie.

Wat gebeurt er tijdens een psychose?

Tijdens een psychose is iemand het normale contact met de werkelijkheid kwijtgeraakt omdat zijn hersenen minder goed informatie kunnen verwerken. Iemand met een psychose kan last krijgen van:

Het is voor mensen die last hebben van psychoses niet altijd makkelijk uit te leggen wat ze voelen. Samen naar een filmpje over ervaringen van anderen kijken kan helpen. Bekijk de filmpagina.

Hoe komt het?

Of iemand schizofrenie krijgt hangt af van verschillende dingen. In sommige families komt het vaker voor. Maar of iemand de ziekte ook krijgt hangt af van hoe zijn leven verloopt. Leven in meerdere culturen geeft een grotere kans op psychoses en schizofrenie. Maar ook stress, drugs, traumatische ervaringen en opgroeien in een stad vergroten de kans op de ziekte. Schizofrenie of een psychose kan je niet krijgen vanwege een verkeerde opvoeding.

Sommige mensen zien psychoses als een vorm van bezetenheid. Op de website Ziek of Bezeten vindt u informatie over bijvoorbeeld djinn's, het boze oog en zwarte magie. De Mikado Helpdesk kan helpen met het vinden van een hulpverlener die ervaring heeft met deze problematiek.

Drugs

Drugs zoals hash, wiet, cocaïne, speed en alcohol kunnen een psychose opwekken, maar zijn niet de oorzaak van een psychose. Zij vergroten wel het risico hierop. Als schizofrenie in de familie voorkomt is het verstandig om geen drugs te gebruiken en weinig alcohol te drinken.

Familie en naasten

Schizofrenie en psychoses zijn ook moeilijk voor familieleden en naasten. Iemand die een psychose heeft, kan zo in de war zijn dat u er niets van begrijpt. Dat mag u ook gewoon zeggen, zolang u de gevoelens van de ander maar niet ontkent: als hij bang is, is hij bang. Maar als u zelf bang bent of zich zorgen maakt, moet u niet aarzelen hulp te zoeken. U kunt samen met bijvoorbeeld de huisarts proberen te voorkomen dat de ziekte erger wordt. Ook Ypsilon kan u helpen. Ypsilon is een vereniging van familieleden van mensen met schizofrenie of een psychose. U kunt daar terecht voor informatie, steun en advies. Kijk op www.ypsilon.org

Behandelen helpt!

Het is erg belangrijk dat een psychose of schizofrenie behandeld wordt. Hoe langer er wordt gewacht hoe slechter het gaat. Door gesprekken met de psychiater en door medicijnen kan iemand met een psychose of schizofrenie weer behoorlijk goed gaan functioneren. Vaak kan iemand dan weer gaan werken, een opleiding volgen of trouwen.

Medicijnen

Medicijnen tegen psychoses en schizofrenie heten antipsychotica. De medicijnen zorgen ervoor dat hersenen weer normaal werken. Antipsychotica kunnen de ziekte niet genezen. Ze helpen niet alleen tijdens een psychose, maar ook daarna helpen ze om nieuwe psychoses voorkomen.

Niet meteen effect

De psychiater kan pas beoordelen of de medicijnen werken, als iemand deze 3 tot 4 weken heeft gebruikt. Vrijwel iedereen krijgt het advies de medicijnen voor langere tijd in te nemen, ook als alle verschijnselen verdwenen zijn. Meestal duurt dit ongeveer een jaar. Mensen met schizofrenie gebruiken vaak lange tijd medicijnen om ervoor te zorgen dat zij geen nieuwe psychose zullen krijgen.

Bijwerkingen

Er zijn veel verschillende soorten medcijnen. Ze werken bij iedereen weer anders. Het duurt soms even voordat de arts weet welk medicijn het beste bij uw familielid past. Medicijnen tegen psychoses en schizofrenie werken goed maar hebben vervelende bijwerkingen zoals:

Bespreek bijwerkingen met de arts. Die kan de dosis aanpassen of een ander medicijn voorschrijven. Hierdoor kunnen bijwerkingen minder worden of verdwijnen.

Nooit zomaar stoppen

Het is erg belangrijk dat iemand met schizofrenie of een psychose doorgaat met het innemen van medicijnen. Als iemand plotseling stopt komen de problemen terug. Vaak worden de problemen dan ook erger.

Leren omgaan met schizofrenie

Naast medicijnen bestaat de behandeling uit het leren omgaan met de ziekte. Hoe kan iemand zelf de ziekte herkennen? Hoe kunt u een psychose zien aankomen? Wat is dan goed om te doen (beweging, buitenlucht, goed eten en op tijd naar bed) en wat juist niet (blowen, in bed blijven)? Familieleden en vrienden kunnen hierbij heel goed helpen door ook meer over de ziekte te leren. Voorbeeld: niet vragen: 'hoe gaat het, wat voel je nu?', maar samen een wandeling maken, een klusje doen. Kijk voor meer informatie voor familieleden op www.ypsilon.org en www.familievan.nl. Ook op www.keuzehulpen.nl staat veel informatie over schizofrenie, de behandeling, het leven met schizofrenie, de gevolgen en de mogelijkheden om het dagelijks leven (weer) zoveel mogelijk op orde te krijgen.